Jak pozbyć się mykotoksyn z paszy?

Problemy w rozrodzie, osłabienie, wymioty, biegunki, a nawet śmierć – za to wszystko odpowiedzialne są mikotoksyny które występują w paszy. To przekłada się na wyniki produkcyjne i zmniejsza opłacalność hodowli. Czym są mykotoksyny, dlaczego są groźne i co zrobić, by się ich pozbyć?

Czym są i skąd się biorą mykotoksyny w paszy?

Mykotoksyny, zwane także mikotoksynami są wtórnymi produktami przemiany materii grzybów. Jak nazwa wskazuje, są one wysoko toksyczne, dlatego stanowią ogromne zagrożenie dla zdrowia zwierząt.

Według szacunków FAO około ¼ ziaren zbóż na świecie jest skażona przynajmniej jedną mikotoksyną. Inne źródła mówią o nawet 40 procent zbiorów, a badania przeprowadzane we Francji, Niemczech, Włoszech oraz Austrii wykazały, że nawet 76% kiszonek było skażonych.

Charakterystyczny klimat, zmienna pogoda oraz wysoka wilgotność panująca w Polsce sprawiają, że warunki dla rozwoju różnorodnych grzybów i pleśni na roślinach zbożowych są niezwykle sprzyjające. Odpowiedzialność za to ponoszą także nieodpowiednie warunki zbioru oraz przyrządzania i przechowywania zboża oraz gotowych pasz. Najczęściej porażeniu mykotoksynami ulega pszenica i kukurydza, rzadziej problem dotyka ziaren żyta.

Mikotoksyny są odporne na mechaniczne procesy przetwarzania oraz obróbkę cieplną. Z tego powodu można je znaleźć nie tylko w zwykłych ziarnach, ale także w mieszankach paszowych, śrutach oraz otrębach.

Jak działają mikotoksyny

Gdy mykotoksyny dostaną się do organizmu zwierzęcia, mogą powodować dwa typy zagrożeń: zatrucia ostre oraz przewlekłe. Te pierwsze powstają w wyniku nagłego spożycia toksyn, a objawy pochodzą przede wszystkim ze strony przewodu pokarmowego, powodując zmniejszenie apetytu, biegunki, wymioty, spadek masy ciała, a także zaburzenia wchłaniania składników pokarmowych i zmniejszeniem skuteczności szczepień.

Zatrucia przewlekłe powstają w wyniku kumulacji mykotoksyn w organizmie. Prowadzi to między innymi do powstawania zmian mutagennych oraz rakotwórczych, a także problemy hormonalne. Najbardziej narażone są zwierzęta młode oraz w wieku reprodukcyjnym.

Wiąże się to między innymi ze spadkiem aktywności układu immunologicznego, zmniejszeniem odporności na choroby zakaźne, a także chorobami skórnymi, niedowładem, rodzeniem martwych płodów, ronieniem czy zwiększeniem śmiertelności u noworodków. Każde zachorowanie i śmierć zwierzęcia sprawiają, że spadają wyniki produkcyjne, rosną koszty utrzymania i spada opłacalność chowu, a spożycie produktów odzwierzęcych skażonych mykotoksynami może być groźne również dla człowieka.

Jak pozbyć się mikotoksyn z paszy

Ze względu na dużą trwałość mikotoksyn, całkowite pozbycie się ich z paszy jest ciężkie. Dobrym rozwiązaniem jest stosowanie naturalnych sorbentów mineralnych zbudowanych z krzemianów i glinokrzemianów. Niestety, mają one dość wybiórcze działanie, a ich skuteczność dotyczy głównie aflatoksyn, których najłatwiej się pozbyć. Na podstawie badań opracowano jednak preparaty, immobilizujące mikotoksyny i wpływające pozytywnie na gospodarkę wodną organizmu.

Oprócz sorbentów należy jednak pamiętać o zachowaniu odpowiednich zasad higieny. Dbanie o właściwe przechowywanie paszy oraz eliminację szkodników magazynowych, które uszkadzają ziarna i sprzyjają rozwojowi grzybów.