Skrawek Unii Europejskiej w Ameryce Południowej: Gujana Francuska

Gujana Francuska, zwana przez Francuzów po prostu Gujaną to największy obszar peryferyczny Unii Europejskiej, większy od Czech czy Austrii. Na dzień dzisiejszy jest jedynym terytorium zależnym od państwa europejskiego na kontynencie Ameryki Południowej.

Czy Gujana Francuska jest kolonią?

We Francji od dawna już nikt nie postrzega Gujany w kategoriach kolonii czy byłej kolonii, jest to raczej przedłużenie terytorium francuskiego poza kontynent europejski, tak jak inne DOM-TOM, czyli francuskie terytoria zamorskie. Francja – a co za tym idzie Unia Europejska – obejmuje więc swą jurysdykcją obszar Ameryki Południowej, posiada lądową granicę z Brazylią. Zarys kraju widnieje na banknotach euro.

Oznacza to zatem, że podróż do Gujany Francuskiej wymaga takich samych dokumentów jak w przypadku podróży do Francji – czyli dla Polaków wyłącznie dowodu osobistego. Warto jednak zabrać ze sobą paszport, aby móc odwiedzić sąsiednie kraje. Z uwagi na odległość terytorialną najlepiej wykupić dodatkowe ubezpieczenie podróżne oraz wykupić usługę VPN, która zapewni nieograniczony dostęp do wszystkich witryn internetowych podczas podróży.

Przez lata w świadomości Francuzów Gujana była postrzegana jako „zielone piekło”, kolonia zapomniana, nieproduktywna, karna czy miejsce zsyłki komunardów za czasów Komuny Paryskiej. Teraz jest to niekłopotliwa pozostałość imperium kolonialnego. Francja wobec swych byłych kolonii podejmuje działania elastycznie i nieinwazyjne, przez co chroni swe interesy w sposób bardzo wygodny i bezpieczny. Proces dekolonizacji zakończył się bez uzyskania niepodległości przez kolonie.

Posiadanie terytorium w Ameryce Południowej jest dla Francji bardzo interesujące z uwagi na zasoby mineralne oraz oczywiście strategiczne miejsce, gdzie od 1968 r. prowadzone są zaawansowane inwestycje związane z francuskim kosmodromem.

Czy Gujana chce być niepodległa?

Ze strony miejscowej ludności również brakuje dążeń niepodległościowych ani gotowości do zmian. Etnicznie Gujanę zamieszkują Indianie, Kreole, ludność autochtoniczna, potomkowie afrykańskich niewolników, Brazylijczycy, kambodżańscy uchodźcy, Francuzi z metropolii, dominujący handel Chińczycy, czy nawet Hmongowie. Jedynym i najważniejszym czynnikiem łączącym tak różnorodną ludność jest Francja.

W Gujanie niewątpliwie mamy do czynienia ze społeczeństwem niejednolitym, pod względem kulturowym, językowym, narodowościowym, etnicznym, wyznaniowym. Nawet grupa imigrantów z Francji metropolitalnej jest niejednolita. Francuzi z Metropolii są dość liczebni – jest ich ok. 20 tysięcy, co stanowi nieco ponad 9% ludności Gujany. Lokalna egzotyka, idea kultury dobrobytu w środku niezmierzonej dżungli, chęć zmiany życia, perspektywa poprawy sytuacji ekonomicznej powodują, że Gujana dla wielu stała się atrakcyjnym kierunkiem migracji.

Kto zamieszkuje Gujanę Francuską?

Francuzów z Metropolii przebywających w Gujanie podzielić można na przynajmniej dwie grupy. Pierwsza z nich, przebywając w Gujanie, przenosi tu swoje zwyczaje, przystosowuje się do miejscowej kultury, ale nie są w pełni „obywatelami” Gujany. Większość stara się zintegrować elementy otoczenia i środowiska gujańskiego ze swoją europejską wizją świata. Przejmują pewne wzorce i zachowując własną tożsamość (sposób spędzania własnego czasu, spożywania posiłków, rozwiązania komunikacyjne, podejście do higieny, częste wyjazdy do Metropolii) tworzą oryginalną i synkretyczną kulturę zwaną w Gujanie „kulturą Métros” (od Métropole – Metropolii).

Z drugiej strony, część Francuzów asymiluje się z miejscowym społeczeństwem, porzuca kulturę pochodzenia na rzecz kultury Gujany. Stara się używać języka lokalnego, poszukuje w Gujanie nowego życia niekoniecznie z podejściem konsumpcyjnym.

Metropolitanie wyróżniają się w oczach społeczeństwa Gujany. Zdecydowanie częściej obcują z natura niż z ludźmi. Dzika przyroda jest dla nich symbolem wolności, czystości, powrotu do źródeł. W Gujanie wilgotne lasy tropikalne pokrywają 90% terytorium kraju. Natura jest tu dzika i nieodkryta jak w niewielu miejscach świata. Idealne miejsce dla jednostek pragnących porzucić kapitalistyczny styl życia.

Francuscy imigranci z Metropolii nie czują się już Francuzami z Europy, ale nie są też Francuzami z Gujany. W 2010 r. przeprowadzono w Gujanie referendum w sprawie rozszerzenia autonomii – propozycja została odrzucona zdecydowaną większością głosów. Główną przyczyną są dobre warunki życia: korzystają z funduszy europejskich i wsparcia ekonomicznego Francji. Średnia pensja w Gujanie wynosiła w 2012 r. 14 € za godzinę.