Otwarcie i ogłoszenie testamentu po zmarłym

Coraz częściej po zmarłych osobach pozostaje testament. To wygodna forma decydowania o dziedziczeniu. Spisanie testamentu nie jest skomplikowane, a może ułatwić spadkobiercom późniejszy proces dziedziczenia. Testament, który zawiera odpowiednie zapisy, trzeba jednak formalnie otworzyć i ogłosić. Warto poznać tę procedurę, by dobrze się do niej przygotować oraz szybko i skutecznie ją sfinalizować.

Otwarcie i ogłoszenie testamentu przez sąd

Zgodnie z artykułami 646-654 Kodeksu postępowania cywilnego ujawnienie testamentu następuje sądownie przez tzw. ogłoszenie testamentu. To oficjalna droga informowania o powołaniu do spadku, o zapisach, poleceniach itp. dokonanych w testamencie przez spadkodawcę.
Otwarcie i ogłoszenie testamentu następuje obligatoryjnie po przedłożeniu go do sądu. Nie musi (choć powinien) być w tym zakresie złożony osobny wniosek. Co ważne, otwarcie i ogłoszenie testamentu przez sąd nie podlega opłacie.

Złożenie testamentu do sądu

Po śmierci spadkodawcy osoba, która przechowuje testament, jest zobowiązania złożyć go do sądu. Zgodnie z przepisem 646 Kodeksu postępowania cywilnego „każda osoba, u której znajduje się testament, obowiązana jest złożyć go w sądzie spadku [czyli sądzie ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy], gdy dowie się o śmierci spadkodawcy”. Jeśli ktoś bez ważnej przyczyny zwleka ze złożeniem testamentu do sądu, poniesie odpowiedzialność za szkodę oraz może dostać grzywnę.
Warto też nadmienić, że jeśli testament jest przechowywany u notariusza, z jego otwarciem i ogłoszeniem nie będzie problemu. Dokona tego sam notariusz po przedłożeniu mu dokumentu potwierdzającego zgon osoby, która testament spisała.

Termin i miejsce otwarcia i ogłoszenia testamentu

Zgodnie z przepisami otwarcie i ogłoszenie testamentu odbywa się na posiedzeniu jawnym. Sąd nie ma obowiązku zawiadamiania osób zainteresowanych o tej czynności. Jeśli jednak dowiedzą się o terminie i miejscu wydarzenia, mogą w nim uczestniczyć. Mogą też w momencie składania testamentu domagać się zawiadomienia o tej czynności. Wówczas sąd musi wysłać taką informację.
Zwykle jednak jest tak, że sąd chce spełnić wymóg jawności treści testamentu i zawiadamia o otwarciu i ogłoszeniu go osoby związane ze spadkiem (oraz ewentualnie ustanowionego wykonawcę testamentu i kuratora spadku).
Z otwarcia i ogłoszenia sporządza się protokół. W dokumencie opisany jest stan zewnętrzny testamentu, jego data, a także informacje o złożeniu go w sądzie.
Testament wraz z protokołem przechowuje się w sądzie spadku. Osoby zainteresowane mogą starać się o uzyskanie kopii tego testamentu. Oryginał pozostaje jednak w sądzie.

Nabycie spadku

Po ogłoszeniu testamentu spadkobiercy mogą starać się o stwierdzenie nabycia spadku. Nie ma odgórnie wyznaczonych terminów na przeprowadzenie postępowania spadkowego.
O terminie postępowania sąd już ma obowiązek zawiadomić osoby biorące udział w dziedziczeniu. Dzięki temu wszystkie osoby mogą ustosunkować się do sytuacji spadkobrania, w której znalazły się na mocy testamentu.

Źródła:

• https://www.spadek.info/procedura_otwarcia_i_ogloszenia_testamentu,841,p.html
• https://www.spadek.info/testament,4,k.html